Tvrdi se da je tron koji je kraljica naslijedila suočen s očiglednim, ali i skrivenim problemima i izazovima.
Najvažniji izazov je, vjerovatno, budućnost sistema ustavne monarhije u Velikoj Britaniji. U vrijeme kada su monarhije značajno uzdrmane, kraljica Elizabeta II bila je spasilac ustavne monarhije u Velikoj Britaniji.
Hoće li britanska monarhija opstati nakon kraljice, da li se politički odnos između monarha i naroda Commonwealtha nastavlja i ostaje stabilan za vrijeme vladavine novog kralja i šta će donijeti nova era monarhije u britansku vanjsku politiku prema zemljama Commonwealtha?
Ovo su samo neka od mnogih pitanja koja su se našla u prvom planu na početku nove ere britanske monarhije. S tim u vezi, perspektive ustava monarhije, postojeći trendovi raspada monarhije i odnos Velike Britanije sa zemljama Commonwealtha tri su značajna izazova sa kojima se suočava ustav ove zemlje.
Ustavna monarhija
Iako je sistem britanske ustavne monarhije donekle degradirao položaj monarha, monarhija i ličnost kralja ili kraljice imaju najmanje dva aspekta važnosti i funkcije.
Prva je funkcija izgradnje identiteta ustava monarhije u britanskom političkom i društvenom sistemu.
Danas je ustav monarhije u Britaniji više od svega simbol dugih godina britanske prevlasti na evropskom kontinentu, perioda kolonizacije i britanske vladavine nad većinom regija svijeta. Konkretno, ustav je politička i historijska tačka veze Engleske sa Škotskom, Velsom i Sjevernom Irskom, koja čini teritoriju Ujedinjenog Kraljevstva.
Druga funkcija ustavne monarhije je politička, a kada postoji politički i administrativni zastoj, kralj ili kraljica igraju važnu ulogu. Naprimjer, iako se ovlaštenje za formiranje vlade u Engleskoj obično daje vođi pobjedničke stranke na parlamentarnim izborima, ako nema jasnog pobjednika, kralj može imenovati vođu druge stranke da formira vladu.
Međutim, kraljevska porodica nije tako kohezivna kao što je bila, a neki smatraju da su ograničenja ovog članstva veća od njegove prednosti. Anketa koju je prošle godine objavila agencija Delta Poll pokazala je da samo 27 posto ispitanika podržava monarhiju Charlesa III nakon smrti kraljice Elizabete II. Iako je 18 posto učesnika vjerovalo da nakon kraljice Elizabete Velikoj Britaniji više nije potreban kralj, ostaje da se vidi u kojem smjeru će se kretati javno mnijenje tokom nove ere kralja.
Mogućnost dezintegracije
Jedan od izazova sa kojima se Velika Britanija suočava u domenu političkog sistema i ustavne monarhije je porast tendencije podjele teritorije Velike Britanije.
Gotovo na svim britanskim teritorijama, uključujući Englesku, Škotsku, Vels i Sjevernu Irsku, postoje nacionalističke tendencije i želja za nezavisnošću. Vjerovatno će sa smrću kraljice i uvjetima koji nastaju kao posljedica destabilizacije položaja novog kralja ove tendencije imati priliku da se dodatno ističu i čak ojačaju.
U međuvremenu, Škotska ima posebne i jedinstvene uslove. Škotski referendum iz 2014. godine o tome treba li biti nezavisna država ili ne, kada je zabilježen krhki rezultat od 55 posto protiv naspram 45 posto za, uspio je održati ovu teritoriju u Velikoj Britaniji. Ipak, kako se sada čini, pristalice škotske nezavisnosti pokušavaju uskoro drugi referendum, čiji bi rezultati mogli okončati uniju ove države s teritorijom Velike Britanije.
U Irskoj postoje također ozbiljne tendencije za nezavisnost. Čak i iz historijske perspektive, nakon više od 100 godina, podjela Irske na dva dijela, Južnu Irsku i Sjevernu Irsku, po zakonu koji je odobrio britanski parlament, može se smatrati ranom koja još nije zacijelila.
Monarhija i zemlje Commonwealtha
Zajednica Commonwealtha se sastoji od više od 50 nezavisnih država koje su ranije bile britanske kolonije i uključuje važne zemlje poput Australije, Južne Afrike i Kanade. Ova unija osnovana je 1971. godine i njena svrha je prvenstveno da održi političke odnose ovih zemalja sa Britanijom, a drugo da oblikuje komercijalnu i ekonomsku saradnju zemalja članica.
Kao i u Velikoj Britaniji, postoji tendencija u zemljama Commonwealtha da se prekinu postojeći politički odnosi s Ujedinjenim Kraljevstvom. U Australiji je, naprimjer, 1999. godine prvi put održan referendum o nezavisnosti od Ujedinjenog Kraljevstva, kada je rezultat glasio 55 posto protiv i 45 posto za.
Sa smrću kraljice Elizabete II tendencije nezavisnosti i prelaska Australije u republiku ponovo su imale priliku da se pojave. Naprimjer, Adam Bunt, australski republikanski političar, otvoreno je pozvao da se ostvari potpuna nezavisnost Australije od Britanije.
U tom smislu, istraživanje koje je prošle godine objavio Institut Angus Reid pokazalo je također da se 51 posto učesnika slaže s ukidanjem britanske monarhije u Kanadi. Iako stav kanadske javnosti o nastavku ili ukidanju britanske monarhije nije jedinstven, vjerovatno će se u novom periodu vladavine Charlesa III u ovoj zemlji više manifestovati tendencije za nezavisnost.
U zaključku, Ujedinjeno Kraljevstvo se očigledno suočava s tri glavna izazova u eri nakon kraljice Elizabete II, a to su očuvanje ustavne monarhije, održavanje teritorije i očuvanje teritorije zemalja Commonwealtha.
Perspektiva ustavne monarhije nakon kraljice je na mnogo načina drugačija od prošlosti. Sudbina razvojnih tendencija protiv ustava monarhije, posebno kraljevske porodice i nezavisnosti na daljim i bližim teritorijama ove zemlje, bit će odlučena u zavisnosti od kohezije ili slabljenja monarhije.
