„Došlo je vrijeme da međunarodna zajednica konačno prizna državu Palestinu. To je nešto što mnoge zemlje EU vjeruju da moramo učiniti zajedno, ali ako to nije slučaj, Španija će donijeti vlastitu odluku."
Ovo je bio poziv španskog premijera Pedra Sancheza u novembru. U duboko polariziranom kontinentu, Španija se odvojila od ustaljenog stanja i predvodila put u priznavanju palestinske državnosti.
Pored Irske, Malte i Slovenije, Španija je među samo nekoliko zemalja u Evropi koje podržavaju ovo priznanje, i ohrabrivala je svoje susjede da slijede primjer za puno priznanje do ovog jula.
Sanchez, dugogodišnji podržavatelj prava Palestine na samoopredjeljenje, rekao je da smatra priznanje državnosti kao način postizanja dvodržavnog rješenja.
To bi moglo pomoći u zaustavljanju genocida koji je do sada odnio više od 34.000 nevinih života Palestinaca. Ipak, da bi prijedlog Španije imao značajan utjecaj, njen poziv za priznavanje palestinske državnosti mora biti ponovljen u svim glavnim evropskim prijestolnicama.
Historijska pomoć
Španija je bila i ostaje utjecajan igrač u Evropi zbog svoje aktivne uloge u jačanju Evropske unije.
Pomogla je pregovarati o ugovorima Amsterdama (1997) i Lisabona (2009), koji su otvorili put za priznavanje Evropskog vijeća kao institucije EU i donošenje zajedničkih sigurnosnih i vanjskopolitičkih politika širom kontinenta.
Špansko donošenje politika za EU također uključuje održive doprinose u oblastima kao što su pravna saradnja, jezička i kulturna raznolikost, kao i borba Evrope protiv terorizma. Španija također ima pohvalan dosije kada je riječ o Bliskom istoku, teži smirivanju napetosti u regiji.
Napore za postizanje mira kroz dijalog i diplomatiju datiraju još od 1991. godine, kada je domaćin bio madridski sastanak o Bliskom istoku. Konferencija je rezultirala time da su arapske i izraelske delegacije pristale nastaviti bilateralni dijalog prema rješavanju izraelsko-palestinskog sukoba, iako su kasniji pregovori u Washingtonu 1991. i Moskvi 1992. godine nisu donijeli željene rezultate.
Iako bi se španska potraga za priznavanjem Palestine mogla činiti samo simbolično značajnom, razmotrite kako je inspirirala druge evropske države da pozovu na priznanje palestinske državnosti, ili barem o tome raspravljaju.
Naprimjer, 2014. godine, španski parlament je pozvao svoju konzervativnu Vladu Narodne stranke da prizna Palestinu, manje od mjesec nakon što je centristička koalicija u Švedskoj, predvođena Socijaldemokratskom strankom, održala slično parlamentarno glasanje.
Dan prije madridskog glasanja, napetosti su eskalirale na Zapadnoj obali nakon napada na sinagogu u Jerusalemu. To je navelo konzervativnu špansku vladu da ublaži formulaciju neobavezujuće parlamentarne rezolucije, koja je zatim navela da priznanje Palestine treba biti predmet direktnih pregovora između izraelskog i palestinskog rukovodstva.
Rezolucija je potom usvojena. Unatoč posljednjem trenutnom razblaženju prijedloga, madridski pozivi za priznanjem Palestine tada su odražavali raspoloženje u Evropskoj uniji (EU), koja je sve više bila frustrirana zbog nastavka širenja naselja od strane Izraela i neuspjeha mirovnih pregovora s Palestinom vođenih tadašnjim američkim državnim sekretarom Johnom Kerryjem.
Zato je madridski potez iz 2014. godine imao valni efekt u Evropi, s još osam parlamenta zapadne Evrope pozivajući na priznanje Palestine. Međutim, veći dio ovog pozitivnog zamaha izblijedio je nakon napada Daesha u Parizu 2015. godine, što je izazvalo konzervativnu, krajnje desničarsku reakciju koja je poticala antiislamske, antiimigrantske i proizraelske stavove.
Pokušaj ponovno
Ali 10 godina kasnije, situacija se dramatično promijenila dok Sanchez traži regionalno prihvatanje španskog prijedloga.
Genocid s više od 34.000 palestinskih smrtnih slučajeva, većina njih žene i djeca, dogodio se zbog terorizma koji sponzorira država Izrael. Genocid također ima mjesto dok je Evropa duboko podijeljena i polarizirana oko svoje politike prema Bliskom istoku.
Tokom posjeta inostranstvu, Sanchez je rekao da je Španija saglasna s Maltom, Slovenijom i Irskom o potrebi priznanja Palestine. To dolazi dok zemlje poput Austrije, Njemačke, Italije i Nizozemske koje imaju ogroman uticaj unutar Evropske unije i dalje protive se priznanju palestinske državnosti. Čak i članice EU kao što je Nizozemska, koje nisu isključile sankcije protiv Izraela ako dođe do velikih napada na Rafah, ne razmatraju priznanje Palestine.
Ove stvarnosti predstavljaju izazov za španski prijedlog. Čini se da postoji mala šansa da će Italija ili Njemačka pristati na priznanje Palestine ili smanjenje diplomatskih odnosa s Izraelom dok su ekonomske sankcije na snazi. Unatoč ovim stvarnostima, ključno je da se uzrok koji zagovara Španija i njeni saveznici ne ugasi i ostane prisutan u kolektivnoj svijesti Evrope.
Priznanje palestinske državnosti mora dobiti sve veću podršku u evropskim prijestolnicama s obzirom na prisustvo nepobitnih dokaza o ratnim zločinima Izraela, seksualnom nasilju, prisilnom raseljavanju i etničkom čišćenju.
Izvještaji Amnesty Internationala, Human Rights Watcha i objave specijalne izvjestiteljice Ujedinjenih naroda za okupirane palestinske teritorije Francesce Albanese potvrđuju postojanje razumnih osnova za pokazivanje da se u Gazi vrši genocid koji zahtijeva kolektivnu akciju.
EU tvrdi da je posvećena osudi zloupotreba ljudskih prava, uključujući raseljavanje, kao i zaštiti javnog blagostanja i osudi genocida u svim svojim oblicima.
Stoga je ključno da se španski prijedlog ozbiljno shvati i nacionalni parlamenti širom kontinenta usvoje rezolucije o priznanju palestinske državnosti. Neuspjeh u tome osigurao bi da status quo ostane.
Taj status quo daje slobodnu dozvolu Izraelu da eliminira palestinsko stanovništvo u Gazi.
Međutim, ako prijedlog dobije podršku, postepeni koraci ka pozivanju na odgovornost genocidnog režima mogu biti osigurani uz priznanje palestinske državnosti koja je uskraćena okupiranom stanovništvu od 1948. godine.
Potraga španskog premijera Pedra Sancheza je pohvalna, ali potrebno je više pristalica da bi imala trajni utjecaj.
*Mišljenja izražena u ovom članku su autorova i ne odražavaju nužno uređivačku politiku TRT Balkan.
