Zagovornik ljudskih prava Aleš Beljatski iz Bjelorusije jedan je od ovogodišnjih dobitnika Nobelove nagrade za mir.     Foto: Reuters

Aleš Beljatski bio je jedan od pokretača demokratskog pokreta koji se pojavio u Bjelorusiji sredinom 1980-ih. Posvetio je svoj život promicanju demokratije i mirnog razvoja u svojoj domovini. Između ostalog, osnovao je organizaciju Viasna (Proljeće) 1996. godine kao odgovor na kontroverzne ustavne amandmane koji su predsjedniku dali diktatorska ovlaštenja i koji su pokrenuli široke demonstracije. Viasna je pružila podršku zatvorenim demonstrantima i njihovim porodicama. U godinama koje su uslijedile, Viasna je evoluirala u široku organizaciju za ljudska prava koja je dokumentirala i protestirala protiv upotrebe torture vlasti protiv političkih zatvorenika.

Vlasti su više puta pokušavale da ušutkaju Aleša Beljatskog. Bio je u zatvoru od 2011. do 2014. Nakon velikih demonstracija protiv režima 2020. godine, ponovo je uhapšen. I dalje je u pritvoru bez suđenja. Uprkos ogromnim ličnim teškoćama, Beljatski nije popustio ni milimetar u svojoj borbi za ljudska prava i demokratiju u Bjelorusiji, saopšteno je na zvaničnoj stranici “The Nobel Prize”

Organizaciju za ljudska prava Memorijal osnovali su 1987. godine aktivisti za ljudska prava u bivšem Sovjetskom Savezu koji su željeli osigurati da žrtve ugnjetavanja komunističkog režima nikada ne budu zaboravljene. Među osnivačima su bili dobitnik Nobelove nagrade za mir Andrej Saharov i zagovornica ljudskih prava Svetlana Ganuškina. Memorijal se zasniva na ideji da je suočavanje s prošlim zločinima od suštinskog značaja za sprečavanje novih.

Nakon ruske invazije na Ukrajinu u februaru 2022. godine, Centar za građanske slobode se uključio u napore da identifikuje i dokumentuje ruske ratne zločine protiv ukrajinskog civilnog stanovništva. U saradnji s međunarodnim partnerima, centar igra pionirsku ulogu u nastojanju da krivci odgovaraju za svoje zločine.

Dodjelom Nobelove nagrade za mir za 2022. godinu Alešu Beljatskom, Memorijalu i Centru za građanske slobode, Norveški Nobelov komitet želi odati počast trojici istaknutih šampiona ljudskih prava, demokratije i mirnog suživota u susjednim zemljama Bjelorusiji, Rusiji i Ukrajini.

TRT Balkan / agencije