Eparhija raško-prizrenska Srpske pravoslavne crkve (SPC) odbila je ponudu da Ministarstvo kulture Kosova izvrši procenu štete u manastiru Banjska i radi na saniranju štete koja je načinjena u toku nedavnih oružanih sukoba.
"Smatramo da je načinjenu štetu svakako neophodno popraviti i eparhija već godinama radi uz pomoć domaćih i međunarodnih dobrotvora na obnovi i zaštiti svetinja, manastira Banjska, koji je jedna od najvažnijih zadužbina Svetog kralja Stefana Milutina iz 14. veka. Duboko smo razočarani izjavama ministra kulture Kosova Hajrula Čekua koji je u svojim javnim izjavama na Tviteru ponovo odbio da navede pravo ime naše crkve, izostavljajući i da se radi o manastiru Srpske pravoslavne crkve, u kome se inače redovno služe službe, u kome živi monaško bratstvo i gde dolaze brojni poklonici radi molitve. Na ovaj način ne samo da se ponovo prisvaja kulturna baština Srpske pravoslavne crkve i negira njen identitet, već ispada i da je bitnije to što je manastir pre hiljadu godina bio ranohrišćanska svetinja nego da se radi o živom manastiru, što govori o pravom odnosu kosovskih institucija prema našoj kulturnoj baštini", navode iz Eparhije raško-prizrenske.
Manastir Banjska, naglašavaju, nije samo kulturno istorijski-spomenik, o kome se crkva i država već godinama istrajno brinu, već prije svega svetinja SPC-a, koja je od velikog značaja za duhovni život srpskog naroda, posebno na severu Kosova.
"Gospodin Čeku u svojoj objavi govori o ranohrišćanskoj crkvi, iako se zna da je manastir Banjska od 14. veka jedna od najznačajnijih svetinja SPC-a i grobna crkva svetog kralja Milutina, koja je poslednjih godina značajno obnovljena. Eparhija raško-prizrenska se, inače, već godinama suočava sa kontinuiranim negiranjem crkvenog i duhovnog identiteta naše crkve na Kosovu, u čemu u poslednje vreme prednjači upravo ministar Čeku. Istovremeno, Srpskoj pravoslavnoj crkvi na Kosovu se od tih istih institucija negiraju osnovna verska prava, što se najbolje vidi u slučaju neizvršavanja odluke Ustavnog suda Kosova o zemlji manastira Visoki Dečani, koja nije upisana u opštinski katastar već sedam godina, uprkos stalnim apelima međunarodnih predstavnika i uglednih međunarodnih organizacija koje se bave verskim pravima i zaštitom kulturne baštine. Našoj crkvi kosovske institucije uporno odbijaju pristup jednom broju naših verskih objekata, gde naši vernici i sveštenstvo ne mogu da pristupe, što je takođe protivno ne samo međunarodnim standardima o verskim slobodama, već i kosovskim zakonima, koje bi te institucije prve morale da poštuju. Kosovske institucije trenutno rade i na usvajanju zakona sa namerom da se ukinu neka od poslednjih prava koja su ostala Srpskoj pravoslavnoj crkvi od tzv. Ahtisarijevog plana, iako se radi o pravima koja su međunarodno garantovana", naglašavaju iz Eparhije raško-prizrenske.
U takvoj neprihvatljivoj situaciji, Eparhija navode, "nije voljna da prihvati mešanje kosovskih institucija u život crkve i preuzimanje zaštite manastira Banjska".
"Ovu inicijativu pre svega vidimo kao politički čin koji ima za cilj ne samo stavljanje verske i kulturne baštine SPC-a na Kosovu pod političku kontrolu kosovskih institucija, već i kao korak ka daljoj degradaciji naših osnovnih verskih sloboda i prava i kulturnoj aproprijaciji naših crkava i manastira. Eparhija raško-prizrenska je sposobna da samostalno angažuje nezavisne eksperte koji bi procenili nastalu štetu, kako bi sopstvenim sredstvima i sredstvima naših dobrotvora obnovila ono što je oštećeno, kao što je činila i u slučaju drugih crkava i manastira koji su pretrpeli oštećenja ili bili skoro uništeni u poslednjih dvadesetak godina", navode iz Eparhije raško-prizrenske.
