U noći 7. maja 1993. godine, nakon 414 godina postojanja, minirana je i do temelja srušena jedna od najznačajnijih džamija u Bosni i Hercegovini, čuvena banjalučka ljepotica Ferhadija.
Ubrzo zatim, minirani ostaci džamije odvezeni su na gradsku deponiju, a dio je bačen u jezero Karanovac, čime je nedvojbeno potvrđena planska i sistematska aktivnost realizacije zločina urbicida.
Ferhadija je 1950. godine uvrštena u kulturnu baštinu BiH, a potom i na listu spomenika svjetske baštine pri UNESCO-u.
No, Ferhadija je bila samo jedna od 16 banjalučkih džamija koje su tokom agresije na BiH od 1992. do 1995. godine do temelja porušene.
Odlukom Rijaseta Islamske zajednice, 7. maj se obilježava kao Dan džamija, koji simbolički podsjeća na stradanje, potpuno rušenje ili oštećenje velikog broja džamija, mesdžida i drugih vakufskih objekata tokom posljednje agresije na BiH.
Ferhadija je ponovo sagrađena, te je svečano otvorena na Dan džamija 7. maja 2016. godine. Tokom agresije na BiH srušeno je 614 džamija, 218 mesdžida, 69 mekteba, četiri tekije, 37 turbeta i 405 drugih vakufskih objekata. Vojska Republike Srpske (VRS), potpomognuta iz Srbije, srušila je 534 džamije, a ekstremisti Hrvatskog vijeća obrane (HVO) još njih 80. Uništeno je ili oštećeno više od 80 posto od 1.144 džamije, koliko ih je prije agresije bilo na prostoru BiH.
U BiH se nalaze brojne džamije koje svojim jedinstvenim pričama godinama predstavljaju značajna kulturološka i religijska mjesta, a u nastavku teksta možete saznati više detalja o njima.
Džamija u Bosanskoj Otoci – izgrađena na riječnom ostrvu
Prva drvena džamija na adi u Otoci sagrađena je 1565. godine. Unatoč tome što se nalazi na ostrvu i uz česte poplave na tom području, džamija nikada nije bila poplavljena. Međutim, kroz historiju je četiri puta rušena i obnavljana.
Posljednji put je srušena tokom rata u BiH '90-ih godina. Međutim, ponovo je izgrađena 2001. godine, otkad krasi ovaj mali grad na Uni. Prelijepa kao i ranije, i danas je predmet divljenja velikog broja ljudi koji prolaze ovim dijelom BiH.
Strop džamije je ukrašen sa 153 sijalice, a toliko ima i stepenica u minaretu, što simbolizuje 153 šehida koja je Otoka dala u proteklom ratu.
Bužim: Džamija sagrađena bez ijednog eksera
Krajiške džamije podizao je narod i to uglavnom s oskudnim budžetom, gradeći ih od manje kvalitetnog i popularnog materijala. Zbog toga većina džamija u Krajini nije odolila zubu vremena, kao ni čestim pustošenjima i paljevinama kojima je ovaj kraj stalno bio izložen.
Nakon što je džamija proglašena nacionalnim spomenikom, pokrenute su aktivnosti u pravcu njenog vraćanja u prvobitni izgled. Poslije sprovedenih studija i projektovanja završena je prva faza restauracije i tom prilikom na krov džamije vraćena kestenova šindra onakva kakva je bila u prvobitnom izgledu.
Bihaćka ljepotica Fethija
Džamija Fethija u Bihaću, nacionalni spomenik Bosne i Hercegovine i jedna od rijetkih evropskih islamskih bogomolja u gotičkom arhitektonskom stilu, zahtijeva sveobuhvatnu rekonstrukciju jer se to nije radilo više od vijeka i po, a posebno je ugrožena njena munara, koja je znatno oštećena u posljednjem ratu u BiH s obzirom na to da je nekoliko puta bila pogođena granatom.
Osim u vjerske, džamija Fethija u Bihaću u posljednje vrijeme sve više služi i u turističke svrhe, jer je postala nezaobilazno mjesto za sve posjetioce koji dolaze u Bihać.
Molitva na stijeni
Čuvena džamija na špicastoj stijeni Kušlat u zvorničkom naselju Pahljevići kod Drinjače vjekovima svjedoči duhovnosti toga kraja. Jedinstveni objekat izgrađen je u ranom osmanskom periodu, između 1460. i 1480. godine.
Džamija, do koje se može doći samo pješačenjem uskim šumskim putem, porušena je tokom agresije na BiH 1993. godine, kao i brojne druge džamije i mektebi u Podrinju.
Kušlat džamija obnovljena je 2013. godine uz pomoć vjernika, ljudi iz tog kraja, koji se nisu mogli voziti cestom ispod Kušlata i gledati džamiju koja je bila u jako lošem stanju.
Drvena džamija u Priluku
Priluk je mjesto na krajnjem zapadnom dijelu općine Živinice, a poznat je po staroj drvenoj džamiji koja se nalazi unutar harema, u spokojnoj tišini i hladovini hrastove šume. Unutar harema nalaze se i nišani koji svjedoče o postojanju ovog vjerskog objekta.
U funkciji je bila sve do 1998. godine i u njoj se obavaljalo svih pet vakata namaza, džume i bajram-namazi.
